Veelbegaafd Niek Nagengast

Lees de podcast

Intro met muziekje:

Peter: Welkom bij de PodPastFuture, vandaag met de Stichting Veelbegaafd. We onderzoeken veelbegaafdheid in kunst en cultuur. Dat doe ik samen met Els van Noorduijn, de oprichtster van Veelbegaafd. Ik ben Peter van der Heuvel, een van de partners. En ik kijk nu naar Niek Nagengast en ik zou je willen vragen om jouzelf te introduceren met de eerste tekst die op jouw website staat.

Niek: Ga ik doen. “Wat ik als prachtig ervaar om me heen, wat me diep raakt, krijgt in innerlijke beelden de kleur en vorm die ik op papier of een materiaal uitdruk. Zo schep ik een beeld dat leeft, waarin ik de warmte van de zon ervaar, de koelte van de schaduw of juist de vochtigheid van een regenachtige dag”.

Peter: Ik vind dat prachtig. Er zit zoveel schoonheid in, dat alleen al. En een vraag die ik daarbij heb is dat hier zit als het gaat over veelbegaafdheid heel veel in voor mij. Er zit iets intensiteit in er zit schoonheid in, er zitten woorden in, er zit scheppingskracht in en dat maakt voor mij een soort van spannende ontspanning. Hoe ben jij tot deze samenstelling gekomen?

Niek: Deze tekst bedoel je specifiek of de keuze van al mijn beelden die ik op mijn website heb staan?

Peter: En eigenlijk alles wat… dit is bijna voor mij een soort van… het voelt voor mij als een soort van fundament van waaruit je werkt.

Niek: Ja, dat klopt, dat is het ook. Het is het al jarenlang en ik moet zeggen, de laatste anderhalf jaar ben ik op een iets andere tour gegaan. Niet dat ik hier niet meer achter sta want ik vind het nog steeds het uitgangspunt zoals het zou moeten zijn, maar ik heb eigenlijk voor een omweg gekozen door in mijn schilderwerk met name wat absurdistisch te werk, te keer te gaan, omdat ik denk dat het absurdisme in mijn ogen de basis kan zijn voor een compleet nieuwe kijk op de wereld als mensen voor dat soort dingen gevoelig voor zijn en die beelden begrijpen die ik daarmee aangeef, dan denk ik dat dat een terechte keuze is voor het moment. Maar ik kom er altijd weer op terug. Het is inderdaad wat je zei, het fundament, de basis voor hoe ik werk, hoe ik wil werken. En eigenlijk heb ik dat altijd gedaan.

Els: Maar ik vind het wel spannend, je zegt het is absurdisme eigenlijk.

Niek: Ja.

Els: Maar ergens borrelt dat op. Hoe kom je…?
Ja, dat vind ik interessant. Want mensen met veel begaafdheden, mensen die hoog presteren op hun begaafdheden hebben, dat borrelt zomaar iets op, maar ergens ontstaat het daardoor. Heb je daar ideeën over?

Niek: Ja, mijn vrouw zegt, je hebt wel een ontzettend springerige geest. Ik heb werkelijk allerlei associaties. Want als ik gisteren op mijn website, dan moest ik inloggen, en dan staat daar via mijn beheerder, want ik wil wat aan mijn eigen website veranderen. Dan staat daar: “toon aan dat u menselijk bent”, en dan moet je een cijfertje invullen. Nou, dat is compleet krankzinnig. Dus dat noteer ik. En daar ga ik weer wat mee doen. En zo zijn er meer van dit soort dingen. Maar dat gaat maar door. Dat is ook altijd zo geweest. Mijn broer die ergerde zich wel eens aan mij, omdat ik altijd van dit soort vondsten had. En moest spuien in het gezin en die ergerde zich eraan omdat ik daarmee op de voorgrond was en hij een beetje op de achtergrond bleef dan schreef ik een stukje over de moord met het scheermes en dat kwam zomaar in me op en dat was op de schoolkrant en dan werd ik weer genoemd.

Els: Niet alle ideeën blijven hangen. Niet met alle ideeën doe je wat.

Niek: Nee, nee, ik heb ook een heel archief van dingen die ik al dan niet nog eens een keer aan wil gaan pakken, maar ze zijn er wel.

Els: Je kijkt het ook wel eens terug allemaal om weer op nieuwe ideeën te komen?

Niek: Kijk, als ik dan met een ‘poem’ begonnen ben, een gedichtje of een tekst, dan loop ik een keer vast. Maar dat is helemaal niet erg, want je mag fouten maken.

Els: Vreselijk woord vind ik dat trouwens.

Niek: Het zijn geen fouten hè.

Els: Nee, het zijn geen fouten.

Peter: Tussencreaties.

Niek: Tussencreaties. Heel mooi, ja. Beter had ik het niet kunnen zeggen. Maar ehm, nee, dat sla ik op en dat gaat niet weg en dat hoort bij mij. En als ik het na een jaar voor mijn part weer te zien krijg, dan breekt er weer iets door. En dan gaat er weer iets stromen. En dat is een complete vrijheid, wil ik blijven stromen met mijn gedachten en die wil ik delen met de mensen.

Els: Maar je bent op een gegeven moment…, waar ben je nou eigenlijk mee begonnen? Met schilderen? Of met teksten tegelijkertijd? Of is het altijd en en geweest?

Niek: O, dat is een behoorlijk verhaal. Ik heb laatst een lezing gegeven over cartoons en toen heb ik daarin een Powerpoint afbeelding laten zien, waarin ik met mijn zus, een jaar of acht, op de grond ligt met een schriftje en we zitten allemaal karikaturen te maken van Luntz, de Gaulle, Harold Wilson en zo. En The Beatles kwamen naderhand aan de orde. En daar is het mee begonnen. Mijn vader zie je hebt zo’n snel linkerpootje, ik ben linkshandig dus, vandaar dat hij dat zei. En die heeft er vreselijk van genoten en gestimuleerd ook. Hij had absoluut niets met kunst of zo, maar hij wist wel wat hij waarnam en daar is het mee begonnen en nader hand ging ik ook wat tekstjes maken voor de schoolkrant. Ik timmerde altijd wel aan de weg met illustraties voor de schoolkrant En, nou, ja, uiteindelijk ga ik naar de kunstacademie. Ik heb de meest afwijkende werkstukken gemaakt, als je het verwerkt met mijn medestudenten. Het viel altijd op. Het viel ook altijd in goede aarde, moet ik zeggen. Maar ik kon niks fout doen. Dat heeft me wel eens een beetje gemakzuchtig gemaakt, moet ik zeggen. Want het was niet altijd handig.

Els: Het kenmerkt ook. Het is ook een van de kenmerken, dat als het je makkelijk gaat dat je gemakzuchtig wordt.

Niek: Maar het heeft me naderhand wel geprikkeld. En eigenlijk ben ik pas echt op de dreef gegaan na een 40-jarige onderwijscarrière, wat ik overigens met heel veel plezier gedaan heb, ook vooral genoten van de omgang met die ongeleide projectielen die mijn MAVO-leerling wel eens gaf.

Els: Past bij je?

Niek: Ik herkende er wel wat in. Niet dat ik zo was, maar wel zoals ik had willen zijn in die jaren, want ik was altijd vrij schuchter en bedeesd. Ik ben toch altijd wel een beetje, naar mijn idee, een beetje onderdrukt door mijn broer. Daar heb ik mezelf ook toegelaten. Maar ondertussen ging mijn gedachtenstroom altijd wel verder.

Els: Wat fijn dat die vrijheid en ruimte in het hoofd zit, hè?

Niek: Ja, daar hebben we ook altijd enorm gekoesterd. Soms moet ik ook compleet met rust gelaten worden. Ik heb het hier nog wel eens, jullie hebben net mijn veranda gezien. Lampje erbij, warmtelampjes erbij. In de avond zit ik dan met een biertje en dan laat ik het gaan. En dan zit dit erbij en dan maak ik notities.

Peter: Het mooie wat je net zegt is, je hebt een broer. Nou is dit in een van de podcasts in een reeks, wat ook gaat over relaties, familiebanden.

Niek: Komt toch weer terug.

Peter: Heel interessant om te vinden hoe dat dan dus werkt. Ja precies. En ook terug te vinden, hoe dat dan dus werkt. Die autonomie in het hoofd, terwijl je toch een hele sterke band hebt met elkaar. Zo’n familieband is een van de meest fundamentele banden die je kunt hebben. En jij bent dit gaan doen.

Niek: Mijn broer deed hetzelfde.

[gelach]

Els:
Jullie hadden een soort competitie of zo?

Niek: Het wonderlijke is, ik heb dat gisteren nog op de golfclub met iemand gedeeld. Ik won toen ik dertien was een landelijke prijsvraag van Fanta. Een komisch tekeningetje van een clown met een stok en balletjes en ondertussen dat hij daarmee bezig was, zakte beneden zijn broek af. Dat werd heel leuk gevonden. Ik vond het zelfs niet zo geweldig, maar goed, 500 gulden in die tijd, dat was een kapitaal hè. Opa en oma op bezoek en de Coca-Cola company, noem maar op. Mijn broer deed dus ook mee, want hij dacht, dat kan ik ook, maar die won 25 gulden. Ja, en toch zijn dat van die kleine scheurtjes geweest. Ik voelde dat, want ik heb daar een antenne voor. Dat zat hem nooit lekker, dat soort dingen.

Els: Dus als je eigenlijk beide hetzelfde kunt, wil creëren, is er een verschil, denk ik, in vrijheid in het hoofd, de ruimte die er is, het wordt uiteindelijk wat anders, maar waar komt die competitie dan ineens vandaan?

Niek: Voor mij was het niet nodig. Ik zat aan de andere kant. Hij wilde niet onderdoen voor mij in ieder geval. En die compositie kwam… Ik kon ook goed voetballen bijvoorbeeld. Hij was ook wel aardig goed met sport, maar allemaal een tikkeltje minder. En hij was vier jaar ouder.

Els: En dat was lastig om te accepteren.

Niek: Het was lastig om te accepteren.

Els: En hoe deden jullie ouders dat dan?

Niek: Die hebben daar betrekkelijk weinig aan gedaan. Die hebben we een op een wel gesprekken met ons gevoerd. Zo van, het is nou een keer zo. En je moet toch je eigen weg gaan vinden. En er zijn momenten, eigenlijk hebben ze er dus wel wat aan gedaan, zou je kunnen zeggen. Er zijn gewoon momenten in je leven dat dit gebeurt. Maar als je ouder wordt, dan leer je er beter mee omgaan. En dan zul je je weg er wel in vinden.

Els: En wanneer heb je besloten dat je dacht van, hé, hij heeft een beetje druk uitgeoefend. Ik heb het, zei je, bepaalde leeftijd heb je je wat kleiner gemaakt of wat minder zichtbaar, uiterlijk, het hoofd niet of zo. Wanneer is dat weggevallen?

Niek: Els, nog niet zo lang geleden.

Els: Oké.

Niek: Echt helemaal.

Els: Dat is voor iedereen fijn om te weten dat het gewoon tijd kost.

Niek: Ja, dat kost echt tijd. Ik ben nou voor het negende jaar met pensioen. Ik zei eigenlijk, ik heb een hele leuke tijd gehad met het onderwijs, maar ik heb niet altijd me bezig kunnen houden met de dingen die ik wil. Dus er was altijd iets in mijn hoofd van, iets kan ik beter, iets moet ik nog doen in deze wereld. En ik denk dat ik vanaf het moment dat ik met pensioen ging mede door gesprekken met mijn vrouw die er heel goed in is, tot een besef ben gekomen van zo schiet ik niet op, je moet jezelf poneren, jezelf neerzetten en sinds ik dat doe, ga ik als aan een trein. Ik schilder als een gek, het is niet te stoppen zei ik al, op allerlei terreinen, ik maak cartoons, karikaturen, het maakt ook niet uit wat, ik ben wat dat betreft Leonardo da Vinci, die maakt ook alles, die kan alles ,doet alles. En zo zijn er meer natuurlijk. En zo ben ik ook aan het schrijven geraakt. Althans weer. En dan blijk ik in één keer, dat ik daar ja… tip niet aan die van jou [wijzend naar Peter], maar wel hele leuke reacties op krijg. En die hebben mij dus doen besluiten tot uitgave van een boek, waar je hier een pre-publicatie wat je voor je ziet. Dat boek dat wil eigenlijk het magnus opus voor mij zijn. En als ik dat gehad heb. Dan mag er alles gebeuren. Dan ga ik weer een sigaar roken, bij wijze van spreken.

Els: Dan geef je ook nog toestemming aan jezelf om andere dingen te doen.

Niek: Ik heb er wel plezier in. Ik heb idee ik draag bij aan hoe de wereld in elkaar zou moeten zitten door dit soort vaak ontluisterende gedichtjes en teksten. Compleet absurdistisch over het verkeerde been zetten af en toe. Dit is gewoon heerlijk. Dan voel ik me de Hans Dorrestijn of de Levi Weemoed of Drs. P. Ik heb het niet over het niveau hoor, maar in ieder geval wel in de sfeer van waar ik mee bezig moet zijn.

Peter: Wat ik heel mooi vind wat je net zei, dan gaat alles bijna vanzelf. Dan zit er zoveel creatiekracht en drive in. En het thema wat in ieder geval voor mij speelt rondom veelbegaafdheid is die autonomie en ergens die spanning-ontspanning waar ik in het begin mee kwam. Je weet dat je in een samenleving bent of in een bedrijf of in een partnerschap. Dus er zit altijd iets in van beweging. En hoe blijf je dan toch autonoom staande zelf in die spanning? Het heeft namelijk iets heel moois, vind ik. Spanning is voor mij ook wel iets wat goed is.

Niek: Wat mag..

Peter: Wat drive heeft.

Els: En energie hè.

Peter: En energie. Want als je geen wedstrijdspanning hebt. Ja, dan sta je ook eens een zoutzak aan de start bij wijze van spreken. Dus je hebt die spanning nodig. Maar die ontspanning is fundamenteel om jezelf te kunnen zijn. Dat vind ik een hele interessante.

Niek: Ik realiseer me dat. Maar dat lukt me niet altijd.

Els: Dan ben ik benieuwd.

Niek: Ik sta mezelf niet die ontspanning toe.

Els: Omdat? Is toch het mooiste wat het is.

Niek: Is het ook. Weet ik. Het kost me nog steeds…, maar het gaat beter hoor.

Niek: Het gaat beter. Maar het is ook waarschijnlijk een garantie voor verder succes hè op dit gebied. Dat je daarmee jezelf oplaadt en dat je dingen toelaat en zo.

Els: Ja, van de sportwereld weet ik natuurlijk gewoon dat als je niet ontspanning bent, je ook niet presteert. Maar dan is er spanning ontspanning. Ik ga toch even zijn naam noemen als het ons lukt om hem voor de podcast te krijgen. Elvis Afriva heb ik vijf en een half jaar getraind. Hij is overgaan naar een coach die ik ook nog even in mijn bondcoachperiode heb gehad. Hij is Nederlands kampioen geworden indoor, juist omdat hij het evenwicht heeft gevonden tussen spanning en ontspanning.

Niek: Nou, dat lijkt me heel goed.

Els:  Je hoeft niet totaal ontspannen te zijn, maar het goede dynamische evenwicht tussen die twee woorden, dat is wat jij ook bedoelt hè.

Peter: Ja, en de interne en de buitenkant. Om het iets tastbaarder te maken, toen ik jouw teksten las en ook jouw werk op een website, dan voelt dat voor mij zoiets als de innerlijke beroering. Dat roept emotie op. Dat heb je ook voorgelezen. Dat roept ook echt die emotie op. Ik ben daar. Dat herken ik als ik zelf schrijf, ik heb een triller geschreven, dan ben ik daar. Ik leef dat. Ik ruik dat. Ik zie wat er gebeurt. En dat is een enorme hoeveelheid intensiteit van emoties, waarnemingen. Ze zijn niet echt hè, want het is allemaal nog in mijn binnenwereld. En op het moment dat ik het opschrijf, of teken, of ik doe er iets mee, die expressie, de uitingskracht, dan pas komt het naar buiten. En dan is die flow er. Maar die spanning van binnen die emoties en dit, dat voelen, nou mijn hele lijf die gaat tekeer.

Niek: Ja, ja, dan ben ik dood op als ik wat gedaan heb.

Els: Ja, op een gegeven moment is die energie weg hè.

Niek: Het dan is het helemaal weg, dan ben ik dood op. En het gaat gelukkig beter hoor, als je het nog even mag onderbreken. Het gaat gelukkig beter, omdat ik inderdaad merk dat het effect heeft. Dus dat je af en toe eventjes buiten jezelf kunt zetten, want ik ben er toch wel.

Els: Ja, dat is heel rustgevend toch?

Niek:  Wie doet mij wat. Je hebt zo’n liedje van die Drentse rockers geloof ik, ‘wie döt mij wat’.

Peter: Ja, ‘wie döt mij wat’.

Niek: Ja, die ja. Een Tukker dus.

Els: Ja, maar dat is interessant. Want Peter geeft dus aan dat je in een buitenwereld zit. Kijk, het onderwijs heeft dat met zich mee gebracht, organisatie brengen dat met zich mee. Coaches brengen dat met zich mee. Die vinden allemaal iets hè. En dat heb je soms ook nodig, dat is spanning. Maar niet overnemen. Hoe doe je dat nou? Want dat is hetgeen waardoor je niet ontspannen raakt. Als je overneemt wat de ander vindt of zegt of doet of je gaat uitproberen wat de ander denkt dat ook mogelijk is, ontstaat er niet een goede spanning. Hoe doe je dat?

Niek: Tijdelijk van me afzetten, dus niet aannemen, niet laten opdringen. En als ik dan na verloop van tijd wat heb kunnen laten destilleren, dan pik ik er altijd wel wat uit wat voor mij zelf van belang is. Dat is een beetje mijn strategie.

Els: Ook daarin laat je tijd in je lichaam je werk doen.

Peter: Jij zei net ook van, ik schrijf dingen op. Ik was sinds kort begonnen met dingen opschrijven. Dus mijn binnenwereld is vrij in beweging, zal ik maar zeggen. En het helpt me dan om dingen inderdaad te noteren. Soms denk ik van, oh ja, dit moet ik gaan doen. En dan zit het in mijn gedachten. En dan ben ik alweer in mijn gedachten ook alweer verder. En dan is het weg.

Niek: Ik wou zeggen, dan is het minder hè.

Peter: Ja, ja, ja.

Els: Ja, ja, ja, het loopt maar door. Het gaat maar door, maar is niet te vatten in taal.

Niek: Het loopt maar door. En het is tegenwoordig niet erg. Er is genoeg om in te vullen, genoeg om me bezig te houden. En dat is mijn taak in deze wereld. Om dat levendig te houden en iets mee te doen.

Els: Ja, want dat is eigenlijk… Jij gaf me Peter een tekst van Niek in handen. Maar dit lijkt me wel een… We hebben het steeds daarover, denk ik. Ik ga het even kort voorlezen. “The Bigger Picture”. Het grote plaatje, het grotere geheel. “Kunstenaar David Hockney bedoelt het met zijn werk al dus. Het bewustzijn”, hebben we het net over gehad, “om als beschouwer te associëren en combineren Om zo te komen tot heldere inzichten.” Dat is een voortdurende weg die je afloopt. Het beweegt voortdurend. Maar associëren kunnen niet zoveel mensen.

Niek: Nee, dat klopt. Dat zou je moeten leren zien. Bewust worden.

Els: Ja, bewust worden speelt een grote rol, want je doet vaak dingen.

Niek: Ja heel erg.

Els: Je doet heel vaak dingen. Als je nou iets op papier gezet hebt, of het nou tekst is of tekent of schildert of zo. Is het dan in één keer goed?

Niek: Nee, nee. Zelden. Zelden. Er moet altijd wel wat gerommeld worden. Ik ben een impulsieve tekenaar, schilderen minder want het kost gewoon qua actie vraagt dat nog wat meer tijd, maar als ik teken dan moet het eigenlijk in eerste instantie al zo worden zoals ik het bedoel, dus het raamwerk staat dan, maar vervolgens ga ik er nog aan bijschaven en dan moet ik oppassen dat ik niet te veel doe, want dan gaat het effect weer. Dus de spontane tekeningen, je had het net over die kleine tussenschetsjes van die variaties op het vrouwelijke geslacht, de vrouw, dat zijn hele snelle dingen. Met de rietpen, er mogen fouten inzitten, maar dat is niet erg, dat hoort bij het geheel. Maar zo’n schilderij, dat je net aan wees is gewoon uitgewerkt tot het moment dat het genoeg is en dat stop ik ermee. Dat is ook iets wat in de ontwikkeling heb ik dat ook leren beheersen.

Els: Maar kijk je dan ook even anders? Als je zegt van, want je zegt net van die tekeningetjes, hele schattige tekeningetjes. Dat is eigenlijk, het gaat nu over dat het niet volmaakt is, dus geen perfectie hoeft er te zijn hè. Dat laat je, dat durf je ook zo te laten.

Niek: In mijn aquarellen zul je altijd nog potloodlijnen zien die bij de opzet gezet heb.

Els: Dat maakt het gewoon spannend.

Niek: Ja, levendig, spontaan.

Els: Dat vergt heel veel lef.

Niek: Ja, weet ik. Ik vind mijzelf ook wel een goeie. En er zijn heel veel die niet goed zijn en die te veel gaan uitwerken. Dat is ook een van de redenen dat ik met absurdisme begonnen ben. In wat voor vorm dan ook. Of het in mijn cartoons is of een geschilderde cartoon zou je kunnen zeggen. Maar op een gegeven ogenblik werd ik het een beetje zat van die Italiaanse aquarelletjes die ik maakte. Dat weet ik wel. Daar zie ik er genoeg van. Dat is mijn weg niet meer. Prima als andere mensen dat doen. Dat heb ik ook vaak als ik bij een galerie ga. Ik ben bij een kunstenaarsvereniging geweest. Mensen snappen niet waar ze mee bezig zijn. Althans het gros. Het enige wat ze vragen van, heb jij al wat verkocht, weet je wel. Dat soort dingen…

Els: Wat voor een verdienmodel hanteer jij?

Niek: Ja, zelfde, dat interesseert mij niet eens.

Peter: Dat klinkt een beetje als onderzoek doen. De vraag die bij mij opborrelt is van, waarom zou iemand anders dat nou niet doen die ziet het wel als een fout en je stopt dan en jij kiest er dan voor om te zeggen ik ben nu op het punt van mijn leven, ik ga absurdisme onderzoeken en ik zie maar zo heel veel mensen voor me die hun werk gewoon goed doen, dagelijks naar hun werk gaan, van negen tot vijf uur bij wijze van spreken en daarna naar thuis komen et cetera, ook helemaal happy niet denken van, ik ga even absurdisme onderzoeken, dit is doen.

Niek: Ja, ik ben op weg naar de volgende stap.

Els: En dat houdt dus niet op.

Niek: En dat houdt niet op.

Els: Die weg gaat maar gewoon door.

Niek: Dat gaat door.

Els: Maar op een gegeven moment zei je net van die Italiaanse aquarelletjes van jou. Dat is op een gegeven moment verzadigd. Er valt niets spannend meer uit te halen en dan is het klaar.

Niek: Nee, dat is er niets spannend meer. Ik heb laatst die nog gemaakt. Dat is eentje. Dat was een snel ding.

Els: En wij kijken gewoon natuurlijk hier rond naar alle mooie dingen die hier staan in dit huis.

Niek: Ja, maar dat is meer een onderzoek van wat kan ik met een vlek doen. En als er een vlekstaat, dan is er al iets wat wijst naar die voorstelling.

Peter: Ja.

Niek: Dat herken je wel.

Peter: Ja, dat herken ik, ja.

Niek: Fijne gesprekspartner.

Els: Volgens mij ben ik volslagen overbodig luisteraars. Kunstenaars vinden kunstenaars.

Niek: We kunnen lekker doorgaan hè. Vandaag gaat het goed.

Niek: Maar dat dat… hij herkent dat hè. Dat is precies wat er gebeurt. Ik zie een vlek, er staat…, zit iets suggestiefs in. Hoeven ook niet uitgewerkt te zijn. Zeker niet. Niks fijn omlijnd of wat dan ook. Het geeft de sfeer weer en… als kijker duik je daarin. Dus die valt buiten de Italiaanse aquarelletjes die ik heb beschreven hoor.

Peter: En je begon ook daar weer met de woorden van, heb ik onderzocht? Dus er zit een onderzoek in.

Niek: Ja, het is gewoon onderzoek. Het is gewoon werken.

Peter: Ja, precies het is gewoon onderzoek, dat is gewoon werken.

Els: De basis waar we mee geboren worden. Er zit altijd dingen in van willen leren, uit ervaringen onderzoeken en experimenteren en nieuwsgierig zijn. Daar worden we mee geboren.

Niek: Je hebt een taak. Dat is gewoon eh…

Peter: En als je die taak oppikt

Niek: Je hebt een taak opgevat. Ja, ik heb er wel een interessante taak opgevat die bij mij past. En waarvan ik denk: daar kan ik wat voor betekenen in deze wereld.

Els: Ja. Dat moet wel betekenis hebben voor jou.

Niek: Precies.

Els: Juist.

Niek: Ik heb … een klein zijsprongetje als het kan. Ik heb een jaar lang staatsexamens gegeven. Tekenen aan een VSO school. In de vakantie deed ik dat. En dan had ik een groepje leerlingen. MAVO, HAVO, VWO en dan had ik een examendag en dan moesten ze een schilderij maken, een stilleven, of een fantasietekening, en die werd aan het eind van de dag werd dat besproken met die kandidaat. Toen had ik een jongen erbij die heeft, nou hij maakte iets waarvan hij denkt van nou daar zit ie safe mee, daar kan hij geen buil aan vallen, hij gaat er een voldoende mee halen, maar toen dat werkstuk ter sprake kwam, heb ik dat opzij gelegd en heb ik met mijn collega examinator heb ik gezegd van, althans ik zei dat, ik ga met jou een ander gesprek aan, want waar denk jij dat jij met jouw houding als HAVO-leerling, en hij stelde zich heel arrogant op, niet eens echt vervelend, maar toch wel duidelijk arrogant, verheven ten opzichte van de MAVO-kandidaten in dat lokaal. Waar denk jij dat je over vijf jaar bent met deze houding? En toen ontstond er een heel leuk gesprek, waarin hij wel na moest denken. En zei, van ja, eigenlijk ben ik zo niet goed bezig, ik moet dat anders aan gaan pakken. En toen denk ik, ja, dat heb ik goed gedaan. Ik heb honderden van die examens gegeven. En dan zat je echt weer, in plaats van al die, vergelijkbaar met die Italiaanse aquarelletjes, vorm-dingetjes te bespreken in zo’n werkstuk, denk ik, ja, interesseer me helemaal niet. Wie zit er achter? Wat wil die jongen?

Els: Het gouden klompje, wat natuurlijk nog helemaal nog niet gewijst was toch, moet nog gemaakt worden.

Niek: Nee, klopt.

Peter: Wat ik dan interessant vind, is dat, want wij werken ook in het onderwijs, met het onderwijs. Ik geef zelf af en toe lessen aan studenten rechten over ontwerpen.

Niek: Oké, o geweldig.

Peter: Dus lekker alles uit elkaar rafelen, tekenen en associëren, brainstormen, et cetera. En het dan weer op een begrijpelijke manier in elkaar zetten. Maar wat jij net zegt, en dat is in het onderwijs denk ik steeds lastiger geworden, want we willen allemaal standaarden en normen en dingen die we kunnen afvinken, en als er grote groepen zijn, hebben we het liefst multiple choice, want dat kunnen we snel verwerken allemaal.

Niek: Helemaal goed.

Peter: Hier heb jij jouw autoriteit op jouw vlak laten zien. En dan doet dat vinkje of die zes of een ander helemaal niet, het is totaal niet aan de orde.

Niek: niet aan de orden, je hebt gelijk.

Peter: Dit gesprek is van wezenlijk belang,

Niek: Ja, ik ben het helemaal met je eens. Ja, dat klopt.

Els: Ik heb nog een stukje uit het gedicht uit je nieuwe boek wat nog uit moet komen. Wanneer komt het eigenlijk uit het boek?

Niek: Nou, binnen nu en een jaar denk ik, want iedereen krijg weer andere ideeën en ik moet dan weer stoppen.

Els: Je moet nu gewoon ophouden. Dit is het boek. Je bent gewoon klaar.

Niek: Ja, ik moet gewoon zeggen: dit wordt het.

Els: Ik heb een gedichtje geschreven bij het onderwijs en ik pak eigenlijk, ik ga niet het hele gedichtje voorlezen, maar het tweede regeltje uit het gedicht is: “Jongelui, ik wil graag beginnen. De docent dreigt af te dalen naar een pad vol onherstelbare problemen.” Een geniale zin.

Niek: Ik heb dat letterlijk meegemaakt.

Els: Als een docent dit herkent. Zouden ze überhaupt, een docent, dit snappen?

Niek: Geen idee. Ja, de meeste wel. Ik heb op een heel goede school gewerkt qua school. En heel veel collega’s die dit soort dingen erg waardeerden als ik dat schreef. Die snapten het wel. Ja, dat klopt. Maar dit kan natuurlijk heel pijnlijk zijn voor degene die dat leest en denkt van, oh jee. Dat zou wel een eens van mij van toepassing zijn. De grootste afgang. Dat is verdediging ten top.

Els: Dat kan kunst ook doen. Zo raken dat je jezelf bewust wordt van wat je met jezelf aan het doen bent.

Niek: Zeker, ja. En ik ben wel zo ver dat ik kan alle kritiek ook hebben. Als mensen dat van mij zeggen, denken ze, oh jee, is dat moeilijk, zou hij dat vervelend vinden?

Els: Daar ben je van weg.

Niek: Daar heb ik helemaal niets mee, nee, nee.

Els: Dat is de verantwoordelijkheid van de ander dat hij dat zegt, toch? En dat vindt. Maar ze leven niet meer aan jou.

Niek: Ik zeg niet dat ik het vind.

Els: Nee, nee, dat is mooi.

Peter: Mooie kwaliteit, ja. Ik vind het fantastisch. Ook om jou te leren kennen in zo’n gesprek als deze.

Niek: Insgelijks.

Peter: Ik denk dat we heel veel geleerd hebben. Els, wil jij nog een afsluitende vraag doen?

Els: Ik heb nog één vraag. Ik was heel benieuwd. We hebben een heel lang gesprek gehad de vorige keer samen. Ik ben weggegaan. Ik had heel veel energie. Ik had een hele hoge resonantie in de auto, want ik dacht, ik moet niet op de snelweg zitten, want ik moet nog even op jouw padje blijven zitten hier.

Niek: Ben je even blijven wachten bij mij?

Els: Ik moest even draaien. Dan ben ik gewoon gestopt. Nu denk ik, ik ga niet meteen direct in de wereld van snelheid en weg van A naar B. Wat heb jij ervaren na ons gesprek?

Niek: Nou, ik zei samen met mijn vrouw al, wat een ontzettend leuke, enthousiaste vrouw. Hier wil ik graag meer van weten. En vanaf dat moment ben ik jou intensief gaan volgen op LinkedIn. En de website grondig bekeken. Ik heb dingen genoteerd. En ik zag gewoon heel veel overeenkomsten.

Els: We hebben beiden dus een hele heldere resonans gehad aan het gesprek.

Niek: Ja, zijn we heel dankbaar voor.

Els: Dankjewel in elk geval.

Peter:
Dankjewel.

Niek: Dankjewel.

Tagged as:
anders kijken bewustzijn cultuur kunst leren leven nieuwsgierigheid onderwijs ontspanning ontwikkelen schilderen schrijven spanning Veelbegaafd vrijheid